Wstąpienie na drogę sądową to jedno z możliwych rozwiązań w sprawach dotyczących podziału majątku. Wszystko zależy od relacji pomiędzy obiema stronami – w tym przypadku małżonkami. Początkiem obowiązywania wspólnoty majątkowej jest bowiem moment zawarcia małżeństwa (wyjątkiem są tylko sytuacje, w których podpisana została umowa majątkowa małżeństwa tzw. intercyza). Zaczynamy wtedy operować takimi pojęciami, jak majątek wspólny i osobisty – pierwsze z nich określa co do zasady wszystkie dobra nabyte przez obojga partnerów po zawarciu małżeństwa, natomiast drugi odnosi się do własności posiadanej wcześniej (lub ewentualnie odziedziczonej przez małżonka w trakcie trwania małżeństwa).
Sytuacje, w jakich możliwy jest podział majątku
Rozwód i separacja to główne przyczyny zakończenia obowiązywania wspólnoty majątkowej. Sprawy z zakresu podziału majątku mogą być rozpatrywane przez Sąd w trakcie postępowania o rozwód lub separację, lecz o podział można wystąpić nawet kilka lat po rozwiązaniu małżeństwa, co w praktyce zdarza się zdecydowanie częściej.
Podział majątku można również rozwiązać w sposób ugodowy. Zazwyczaj wystarcza podpisanie aktu notarialnego, zawarcie ugody przed Sądem lub skorzystanie z pomocy mediatora. Konflikty rozwiązywane w formie rozprawy sądowej trwają dłużej i wiążą się z dodatkowymi kosztami: opłatami sądowymi, sporządzeniem opinii przez biegłych (przy szacowaniu wartości majątku wspólnego) itp.
Czy majątek dzielony jest po równo?
Niekoniecznie, o ile w przypadku ugody małżonkowie mogą go tak między sobą rozdzielić, to w przypadku konfliktu o zasadach podziału decyduje Sąd. W trakcie postępowania Sądowego każdy z małżonków może złożyć wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym. Przyczyną ustalenia nierównych udziałów może być np. rażące nieprzyczynianie się jednego z małżonków do powstania majątku wspólnego. W praktyce chodzi tutaj o skrajne przypadki, gdy jeden z małżonków w trakcie trwania małżeństwa np. nie podejmował żadnej pracy choć miał ku temu możliwości lub bezzasadnie roztrwonił majątek. Niekiedy werdykt zależy od tego, czy do rozwodu doszło z winy jednego z małżonków.
Bardzo często największą przyczyną braku porozumienia są wspólnie posiadane przez małżonków nieruchomości. Jednym ze sposobów na rozwiązanie tego problemu jest sprzedanie domu lub mieszkania i podzielenie się uzyskanymi z tego tytułu środkami. W innych przypadkach mieszkanie może zostać przyznane temu z partnerów, któremu przypadła też opieka nad dziećmi. Jedna ze stron może także dobrowolnie zrzec się prawa do nieruchomości, ale ze zrozumiałych przyczyn nie jest to decyzja spotykana zbyt często.